Skip to main navigation Skip to main content Skip to page footer

ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΜΕΛΕΤΗΣ ΒΥΖΑΝΤΙΝΩΝ ΘΕΣΜΙΣΕΩΝ

Συντονιστής: Γεώργιος Αραμπατζής
Μέλη: Ιωάννης Ψωμάκης, Θεοφάνης Μελίδης

Ο Μεσαίωνας υπήρξε αποφασιστικός για την ανάπτυξη του θεσμικού λόγου, ενώ ο ρόλος του ήταν λιγότερο ανασχετικός από όσο πίστευαν στο παρελθόν, όπως κατέδειξαν οι εργασίες οι σχετικές με τη μετάβαση από τον ύστερο Μεσαίωνα στην πρώιμη Νεωτερικότητα. Ο βυζαντινός μεσαίωνας δεν απουσιάζει από αυτή την επανεκτίμηση, στο μέτρο μάλιστα που θεσμοί του Δυτικού Μεσαίωνα όπως η βασαλία δεν χαρακτήρισαν αποφασιστικά τις σχέσεις εξάρτησης στο Βυζάντιο, ενώ ούτε τα μεγάλα υδρευτικά έργα εμφανίζονται εδώ όπως στις περιπτώσεις του Ανατολικού Δεσποτισμού.

Η εξέλιξη των θεσμών του Βυζαντίου και η σχέση τους με ιδιάζουσες εκφάνσεις της Νεωτερικότητας όπως η προ-επαναστατική Γαλλία αλλά και ο αρνητικο-θετικός ρόλος του κατά τον Χέγκελ, εξειδικεύουν το ζήτημα των βυζαντινών θεσμικών λόγων, ενώ η νεοελληνική επιστήμη πολλές φορές έχει στραφεί στο εν λόγω πρόβλημα και έχει φωτίσει σημαντικές πλευρές του.

Η περίπτωση της φιλοσοφικής παιδείας στο Βυζάντιο είναι ένα παράδειγμα θέσμισης, ιδίως σε ό,τι αφορά στις πολύπλοκες σχέσεις με το κράτος. Η περιγραφή της βυζαντινής, ευσεβούς υποκειμενικότητας, απέναντι στην πλατωνική και στωική παράδοση, είναι μια πρόσθετη θεματική της συναφούς έρευνας.

Η παρούσα επιτροπή έχει στόχο την ανάπτυξη των ερευνητικών κατευθύνσεων και μεθοδολογιών ως προς το ζήτημα των βυζαντινών θεσμίσεων.