Skip to main navigation Skip to main content Skip to page footer

ΤΜΗΜΑ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑΣ

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΘΕΣΜΩΝ ΤΟΥ ΔΙΑΦΩΤΙΣΜΟΥ

Συντονιστές: Γεώργιος Μπαρμπαρούσης, Γεώργιος Αραμπατζής

Διαφωτισμός ή Εποχή των Φώτων ονομάστηκε το πνευματικό κίνημα που εμφανίστηκε τον 17ο αιώνα στην Ευρώπη, με επίκεντρο τη Γαλλία και τον επόμενο αιώνα εξαπλώθηκε σε ολόκληρη σχεδόν την ήπειρο.

Ο Διαφωτισμός άφησε βαθιά τα ίχνη του σε ολόκληρη την Ευρώπη και χαρακτηρίζει μια εποχή που διακρινόταν από τη διάδοση ιδεών οι οποίες διαμόρφωσαν ένα πνευματικό και κοινωνικό κίνημα. Με στηρίγματα την επαγωγική μέθοδο και τον ορθολογισμό εναντιώθηκε σε κάθε αυθεντία με σκοπό τη διεύρυνση του επιστητού και τη διευκρίνιση των αντιλήψεων περί ζωής. Προσπαθούσε να πετύχει την εναρμόνιση του δέοντος με το είναι και κατέληγε στην κριτική της θρησκείας, της μοναρχίας και της παραδοσιακής συντηρητικής φεουδαρχικής κοινωνίας. Οι αξιώσεις του Διαφωτισμού στρέφονταν εναντίον της ανεξέταστης παραδοχής των υποτιθέμενων αληθειών, που μέχρι τότε θεωρούνταν δεδομένες, και εναντίον των πράξεων που δεν μπορούν να πραγματοποιήσουν αυτά που εννοούν (όπως οι μαγικές).

Όμως ο Διαφωτισμός δεν διαφώτιζε μόνον τον άνθρωπο από τις προκαταλήψεις, αλλά διαφωτιζόταν και ο ίδιος, αφού η γνώση έγινε αυτοσκοπός. 

Με τον Διαφωτισμό συντελέστηκε και μια βαθμιαία αναβίωση της φιλοσοφίας και στον ελλαδικό χώρο. Έτσι η ελληνική παιδεία ήρθε σε άμεση επαφή με τον σύγχρονο ευρωπαϊκό πολιτισμό και τον Διαφωτισμό και έγινε το μέσο για τη μετάδοση των νέων ιδεών στον ελληνικό χώρο. Βέβαια, στη Δυτική Ευρώπη η διαφώτιση ήταν ο επιδιωκόμενος σκοπός, ενώ στην Ελλάδα ήταν ο σκοπός και το μέσο για την πραγμάτωση διαφορετικού σκοπού, την απελευθέρωση του έθνους.